Afgelopen week een weduwe woonachtig in Marokko advies gegeven omtrent het wel/geen aanspraak kunnen maken op een nabestaandenuitkering. Haar echtgenoot, inmiddels overleden, heeft in Nederland gewoond en gewerkt maar is in Marokko overleden. Na het overlijden van zijn vrouw, is hij jaren later hertrouwd met zijn nieuwe vlam die nu helaas weduwe is geworden.
Haar man ontving vóór zijn overlijden een AOW-pensioen. Na het overlijden van de man kreeg de weduwe niet alleen het verlies van haar geliefde te verwerken, maar kreeg ze ook te horen dat zij wellicht geen aanspraak kon maken op een nabestaandenuitkering. De reden hiervoor was, dat haar man bij vertrek uit Nederland geen vrijwillige verzekering heeft afgesloten. Automatisch aanspraak kunnen maken op een nabestaandenuitkering, blijkt dus niet altijd het geval te zijn althans zo leert ons de praktijk.
De Centrale Raad van Beroep heeft zich recent, 7 maart 2018, uitgesproken over deze kwestie. Volgens de Centrale Raad van Beroep kan de weduwe geen aanspraak maken op een nabestaandenuitkering, nu na onderzoek bleek dat de partner geen verzekering had afgesloten op grond van de Marokkaanse wetgeving (ECLI:NL:CRVB:2018:1129).
Men vergist zich grandioos bij het feit dat zij denken dat wanneer zij recht hebben op een AOW-pensioen, zij daarmee automatisch verzekerd zijn voor de ANW. Dat is dus niet altijd het geval.
In dit artikel besteed ik hier kort aandacht aan, zodat jij weet wat jij kunt doen om jouw zaken na jouw pensioen en met name na jouw overlijden goed geregeld te hebben.
Als je in Nederland woont dan ben je als echtgenoot verzekerd van een nabestaandenuitkering wanneer je aan de aanvullende voorwaarden voldoet. Zodra de partner Nederland verlaat en bijvoorbeeld in Marokko gaat wonen, dan is hij niet meer verzekerd voor de AOW-verzekering noch voor de nabestaandenuitkering (artikel 13a ANW). De weduwe kan dan geen aanspraak maken op een nabestaandenuitkering, omdat de partner geen vrijwillige verzekering heeft afgesloten.
Nederland kent drie smaken als het gaat om de nabestaandenuitkering. Daarna gelden er nog aanvullende voorwaarden om daadwerkelijk aanspraak te kunnen maken op een algemene nabestaandenuitkering.
1. Het land waar de echtgenoot woonachtig was moet aangesloten zijn bij de Europese Unie (EU).
2. Een nabestaandenuitkering kan worden aangevraagd in een land waarmee Nederland een verdrag over sociale zekerheid heeft gesloten, wanneer de echtgenoot op grond van die wetgeving een verzekering heeft afgesloten.
3. Het wonen in een ander land, waar men dan met de Sociale Verzekeringsbank (SVB) contact kan opnemen en om een aanvraagformulier kan worden verzocht.
In het geval van de weduwe die zich tot mij heeft gewend, was in haar situatie de tweede voorwaarde van toepassing, vanwege het gesloten Verdag tussen Marokko en Nederland inzake sociale zekerheid tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk Marokko.
Artikel 22 van het Verdrag schrijft voor dat de gerechtigde een verzekering moet hebben afgesloten in het land van herkomst, als blijkt dat er in Nederland geen vrijwillige verzekering is gesloten op grond van artikel 13a ANW. Dat is hier het geval, want bij vertrek uit Nederland heeft de echtgenoot, zich van geen kwaad bewust, geen vrijwillige verzekering afgesloten. Dit betekent dat de weduwe dus GEEN aanspraak kan maken op een nabestaandenuitkering, tenzij haar partner een verzekering in Marokko heeft afgesloten.
Toets SVB
Als blijkt dat de overleden echtgenoot verzekerd is, dan toetst de SVB vervolgens of de weduwe voldoet aan één van de drie volgende voorwaarden:
1. De weduwe dient vóór 1 juli 1950 geboren te zijn, of
2. Zorgdragen over een minderjarig kind, of
3. Arbeidsongeschikt zijn (minimaal 45%) en zij dit middels een verklaring door een arts kan bewijzen.
Wanneer de weduwe aan één van de drie voorwaarden voldoet, dan zal de weduwe aanspraak maken op een gedeeltelijke nabestaandenuitkering. Zo niet, dan staat zij vooralsnog met lege handen.
Terugkomend op de casus
Bij navraag bleek dat haar overleden man in Nederland niet verzekerd blijkt te zijn. De weduwe heb ik geadviseerd om in Marokko bij Bureau Sociale Zaken en het Caisse Nationale de Sécurité Sociale (CNSS) na te gaan of de echtgenoot niet verzekerd was op grond van de Marokkaanse wetgeving. Wanneer dit het geval is, dan kan de weduwe op grond van artikel 22 van het Verdrag aanspraak maken op een gedeeltelijke Nederlandse ANW-uitkering. CNSS kan met de weduwe het aanvraagformulier invullen en dit met de benodigde documenten aan de SVB sturen. De SVB zal dan beoordelen of de weduwe recht heeft op een nabestaandenuitkering, uiteraard na toetsing aan de aanvullende voorwaarden. In haar situatie is het nu nog onzeker of zij daadwerkelijk aanspraak kan maken op een nabestaandenuitkering.
Gouden tips:
Tip 1:
Sluit tijdig bij het verlaten van Nederland een vrijwillige verzekering bij de SVB af of een verzekering in het land waar je woonachtig zult zijn.
Tip 2:
Sommige pensioenfondsen of verzekeraars bieden de mogelijkheid om aanspraak te maken op een aanvullend nabestaandenpensioen, wanneer de echtgenoot in loondienst werkte. Het loont dus zeker de moeite om bij het betreffende fonds dan wel verzekeraar navraag te doen.
Eenieder wordt geacht de wet te kennen, maar de praktijk leert ons dat dit makkelijker gezegd dan gedaan is. Laat je vooraf dus goed informeren en vraag om juridische bijstand, wanneer jou iets niet duidelijk is. Voor deze weduwe is het misschien te laat, maar misschien voor een ander nog niet.
Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen hebben of hebt u te maken met een soortgelijke situatie, dan kunt u uiteraard voor bijstand contact met mijn kantoor opnemen en een afspraak inplannen.
